Jeszcze do niedawna nazwy takie jak „Hericium erinaceus”, „Cordyceps militaris” czy „Shiitake” brzmiały dla większości osób tajemniczo. Wątpliwości, poza nazwami, budził także prawny status wykorzystania tych gatunków grzybów w żywności. Wspomniane bowiem wcześniej soplówka jeżowata (Hericium erinaceus, lwia grzywa, lion’s mane), maczużnik bojowy (Cordyceps militaris) i twardnik japoński (Shiitake; Lentinula edodes) pochodzą z Azji. Czy mogą zatem być składnikiem produktów spożywczych dostępnych w Polsce?

Na wstępie trzeba wspomnieć, że rozporządzenie stanowiące katalog autoryzowanej nowej żywności[1] nie wspomina wprost dwóch z trzech wymienionych gatunków grzybów. Akt wymienia natomiast „Ekstrakt z grzybni grzyba shiitake (Lentinula edodes)” jako żywność, która uzyskała zatwierdzenie. Nieco więcej informacji odnajdziemy w bazie „EU Novel food catalogue” prowadzonej przez Komisję Europejską[2]. Katalog Nowej Żywności wyjaśnia, że odwodniona grzybnia w proszku soplówki powinna być kwalifikowana jako „novel food”. Oznacza to, że przed zgodnym z prawem wprowadzeniem jej na rynek Unii musi zostać poddana procedurze z rozporządzenia nr 2015/2283[3]. Natomiast ani w katalogu Novel Food ani w katalogu autoryzowanej nowej żywności nie odnajdziemy jasnej informacji o grzybach Cordyceps militaris. Uzupełniająco warto także dowołać się do tzw. listy BELFRIT, która wskazuje na stosowanie grzybów shiitake (poddanych obróbce termicznej) i „lwiej grzywy” (lion’s mane) w suplementach diety.

Jednakże odpowiedź na pytanie dotyczące możliwości stosowania egzotycznych grzybów znajdziemy obecnie w polskim rozporządzeniu Ministra Zdrowia[4], które niedawno uległo nowelizacji. Zgodnie z jego aktualną treścią zarówno soplówka jeżowata, maczużnik bojowy, jak i twardnik japoński oraz inne gatunki grzybów zostały uwzględnione (pod pewnymi warunkami) w wykazie grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych oraz środków spożywczych zawierających grzyby.

Jeżeli stosując nietuzinkowy składnik żywności masz wątpliwość, czy robisz to zgodnie z prawem – napisz do Nas!. W Centrum Prawa Żywnościowego Food Law ocenimy status prawny interesującego Cię składnika i doradzimy jak działać.

[1] Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2017/2470 z dnia 20 grudnia 2017 r. ustanawiające unijny wykaz nowej żywności zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 w sprawie nowej żywności (Dz.U. L 351 z 30.12.2017, str. 72—201 ze zm.).

[2] https://webgate.ec.europa.eu/fip/novel_food_catalogue/

[3] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie nowej żywności, zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie Komisji (WE) nr 1852/2001 (Dz.U. L 327 z 11.12.2015, str. 1—22 ze zm.).

[4] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2011 r. w sprawie grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych, środków spożywczych zawierających grzyby oraz uprawnień klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy (Dz.U.2020.1048 ze zm.).